Obejrzałem ekranizację “Przenicowanego świata” w dwóch częściach - pierwsza 2008 i druga, która ma podtytuł “Starcie” (2009). Ale o ile główna fabuła jest dość mocno antytotalitarna to końcówka drugiej części w gruncie rzeczy chytrze kasuje ten cały przekaz. Kluczowa jest tutaj gniewna debata między protagonistą Maksimem, młodym buntownikiem, który rozwala stary świat, i granym przez Aleksieja Sieriebriakowa “Strannikiem”, przedstawicielem kliki rządzącej. W końcowej scenie, gdy wybuchają odmóżdżające ludność Wieże, zdesperowany Strannik wrzeszczy do Maksima, że jest idiotą, bo teraz cały kraj pogrąży się w wojnie domowej, ludobójstwie i głodzie.

Cała ta scena dość niedwuznacznie daje do zrozumienia, że ten totalitarny system, choć nieestetyczny to trzyma w kupie społeczeństwo, które bez niego skazane jest na jakieś straszliwe, właściwe sobie zezwierzęcenie. W tej scenie Maksim stojący z otwartymi ustami na tle płonącego miasta symbolizuje właśnie takiego młodego, głupiutkiego romantyka, który sprzeciwia się mądrym starcom, którzy może i są brutalni ale mają ku temu swoje bardzo ważne powody.

Nie wiem czy wymowa książki różni się od filmu, bo czytałem ją w ubiegłym wieku i muszę to dopiero nadrobić. Ale końcówka filmu właściwie w 100% wpisuje się jedną z popularnych w Rosji narracji, zgodnie z którą Rosjanie powinni przede wszystkim bać się samych siebie i dlatego demokracja się tam nigdy nie przyjęła i nie przyjmie.

@kravietz It is part of what I call Kremlin edition of post-modernism vulgaris - that strong belief that without a strongman, without a dictatorship any society essentially doomed and destined to suffer from civil war, famine, bloody explosion of all sorts of crime, gangs, and so on.
I will not be surprised if it was taken from book as is, and things like that is why even KGB allowed eventually to print Strugatsky brothers' books.
The Strannik of today in ruzzia is oid paranoid Patrushev.

@koteisaev

I was literally hit in the head by this “Strannik speech” because only a few years ago I’ve been reading Dmitry Travin’s book (Особый путь России, 2018) where he was taking apart these theories about Russia requiring a strongman. Travin was of course highly critical but he presented these theories first in order to criticise them.

@kravietz @koteisaev
That's a good book! I used to have it in printed form, but I haven't seen it on any of my bookshelves in quite a while, and I don't remember lending it to anyone, I wonder where did it go…🤔

@m0xee

Did you have any guests since you last saw it? 😉

@koteisaev